Jesienią tunel foliowy powoli pustoszeje, owoce i warzywa już w pełni dojrzały, a sama cieplarnia została przygotowana do zimy. Są to ostatnie chwile, podczas których ogrodnicy mogą cieszyć się jeszcze swoim hobby, by zaraz na krótki moment pożegnać się z kolorowymi i aromatycznymi kwiatami i warzywami. Natomiast spiżarnia, piwniczka lub szopa powoli zapełniają się przetworami i roślinami przeznaczonymi do magazynowania. Odpowiednie przechowywanie plonu znacznie wydłuża jego termin przydatności. Wtedy możemy cieszyć się smakiem owoców naszej pracy o wiele dłużej.
Niektóre z odmian i gatunków warzyw mają lepszą lub gorszą podatność na składowanie. Otóż istotny jest nie tylko sposób magazynowania, ale i metoda uprawy oraz terminu zbioru. W tej części poradnika o uprawach pod osłonami skupimy się na przedstawieniu, w jaki sposób warto przechowywać warzywa.
Table of Contents
Czynniki, które wpływają na termin przydatności warzyw
- Pierwszym, a zarazem najważniejszym, czynnikiem jest stan zdrowia warzywa. Istotne jest, aby było świeżo zebrane, nieuszkodzone podczas zbierania i niezaatakowane przez szkodniki.
- Zbyt obfite nawożenie ziemi, szczególnie azotem, wpływa na skrócenie terminu przydatności niektórych warzyw, przyspieszając proces gnicia. Należy zachować zatem ostrożność podczas nawożenia, aby nie podnieść zbyt dużo stężenia tego pierwiastka.
- Odmiany z cechą o długim terminie przydatności są znacznie lepsze i bardziej odpornie na przechowywanie.
Warunki dla przechowywanych warzyw
Temperatura i wilgotność powietrza to dwa główne czynniki wpływające na jakość warzyw i ich stan podczas przechowywania. Optymalna temperatura do magazynowania utrzymuje się na poziomie 0°C. Nie może jednak zbytnio opadać ani się podnosić, gdyż wtedy warzywa mogą rozwinąć korzenie i liście.
W temperaturze od 1 do 7°C oraz niskiej wilgotności skutecznie przechowuje się czosnek oraz cebulę. Często można je spotkać w przewiewnych i chronionych przed mrozem pomieszczeniach. Splata się je w warkocze i rozkłada na warstwie słomy. Przed rozpoczęciem takiego sposobu magazynowania należy wysuszyć plon, aby nie był narażony na pleśnie i grzyby.
Warzywa korzenne (ziemniaki, buraki, marchew itp.) składuje się przy wysokim poziomie wilgotności i temperaturze od 1 do 4°C.
Do przedłużenia terminu przydatności warzyw do spożycia stosuje się metodę przysypywania ich piaskiem, aby nie wyschły. Od czasu do czasu taką warstwę zrasza się wodą. Najpierw każdą natkę należy usunąć z warzywa, po czym ułożyć je w taki sposób, by w skrzynce między plonami był przewiew. Ziemniaki, buraki i seler trzyma się w workach, które umożliwiają im oddychanie. Skuteczną praktyką jest dorzucanie do ziemniaków jabłek, aby ograniczyć ich kiełkowanie. Na bieżąco trzeba kontrolować jakość warzyw. Te, które są nadpsute, należy usunąć, a zdrowe okazy pozostawić.
Które z warzyw da się przechowywać w zimie?
W tym przypadku dość istotne jest określenie, jakiego typu jest to warzywo. Niektóre z nich potrzebują specyficznych warunków, większej lub mniejszej wilgotności lub temperatury. Pomidor, kalafior, ogórki i rzodkiewka na przykład to rośliny, które można przechowywać jedynie kilkanaście dni. Dość krótką trwałością cechują się natki i warzywa liściowe, które już po kilku dniach nie nadają się do spożycia. Natomiast długą przydatnością mogą poszczycić się buraki, cebula, czosnek, seler i kapusta.
Czy są odmiany warzyw przeznaczone do przechowywania ?
Oczywiście! Ich cechą charakterystyczna jest to, iż są znacznie dłużej zdatne do spożycie niż odmiany zwykłe. Na rynku można spotkać wiele nasion i sadzonek, które mają odpowiednią cechę. Jeśli chodzi o odmiany wczesne, nie nadają się one do przetrzymywania, ponieważ starzeją się znacznie szybciej,
Jak przechowywać konkretne warzywa w zimie?
- Seler – rekordzista, jeśli chodzi o czas przechowywania. W odpowiednio wytworzonych warunkach wytrzyma nawet 7 miesięcy. Od 0 do 4 °C.
- Burak ćwikłowy – buraki schładza się wodą o temperaturze zbliżonej do 5°C, przesusza i układa w pęczki. Usuwa się także liście, natomiast korzeń palmowy pozostawia.
- Pomidor – niestety im dłużej są przechowywane, tym więcej aromatu i smaku tracą. Znacznie lepszym pomysłem jest przerobienie ich na przetwory. Jeśli jednak chcemy cieszyć się smakiem owoców, można je przetrzymywać maksymalnie przez dwa tygodnie w temperaturze 10°C.
- Papryka – dodatnia temperatura od 7 do 8 °C jest w stanie wydłużyć przydatność papryki do 3, a czasem i 5 tygodni. Oczywiście muszą to być papryki jeszcze niedojrzałe, gdyż te, które są intensywnie zabarwione, już po 4 dniach mogą ulegać zepsuciu.
- Sałata – podobnie jak papryka jest wrażliwa na przesychanie, korzystne jest jej ofoliowanie w woreczki z dziurami, a przetrwa nawet 3 tygodnie. Niestety im więcej wilgoci zbierają liście, tym mniej walorów smakowych i kruchości zachowuje.
- Kalafior – letnie kalafiory można w prosty sposób przechowywać przez 4 tygodnie, natomiast odmiany późne – nawet do 10 tygodni. Kalafiory nie tracą też wiele ze swojego wyjątkowego smaku, jeśli są zamrożone, więc to druga opcja przechowywania jest bardziej skuteczna.
- Brokuł – charakterystyczne dla tego warzywa jest to, iż ma krótki termin przydatności do spożycia. Owinięcie go folią kurczliwą i pozostawienie w temperaturze od 2 do 4°C pozwala na składowanie rośliny od 6 do 8 dni. Po tym czasie można go zamrozić, aby nie uległ całkowitemu zepsuciu. W ten sposób będzie jadalny nawet 10 miesięcy.
- Dynia – odpowiednio przygotowana jest w stanie przetrwać wiele miesięcy. W tym przypadku magazynuje się ją w pomieszczeniu o temperaturze 20°C, do czasu aż cała skórka stanie się sucha, a drobne uszkodzenia się pozamykały, po czym przenosi się ją do miejsca z temperaturą od 5°C do 10°C.
- Ogórki – aby przedłużyć trwałość ogórków, przechowuje się je w temperaturze od 8 do 11°C. W celu zapobiegania utraty wilgotności nakłada się przylegającą do warzywa folię.
- Bakłażan – w tym przypadku należy bacznie obejrzeć z każdej strony warzywo, gdyż nawet najmniejsza skaza może doprowadzić do gnicia. Zbiera się rośliny o atłasowej skórce i składuje w pomieszczeniach o temperaturze od 0 do 3°C. Maksymalnie przez dwa tygodnie będą jeszcze nadawać się spożycia.
Kiedy zbierać warzywa do przechowywania ?
Z lektury powyższego tekstu można się domyśleć, że ważnym czynnikiem zwiększającym termin przydatności roślin do spożycia jest to, kiedy zostały zebrane. Najdłużej można przechowywać rośliny dojrzałe, jednak nie przejrzałe. Termin odgrywa znaczącą rolę zwłaszcza w przypadku cebuli oraz czosnku, natomiast w kwestii przechowywania buraka, marchwi i pietruszki bardziej istotny jest termin siewu.
Zbiory powinno się przeprowadzać podczas bezdeszczowej pogody, tak aby ziemia nie była zbyt wilgotna. Przed przeniesieniem do składziku plon należy dokładnie oczyścić i przejrzeć. Do przechowywania mogą trafić jedynie nieuszkodzone i zdrowe rośliny.
Metody przechowywania warzyw
- W kopcu – jeśli dysponujemy nadmiarem plonu, a brakuje miejsca, rozwiązaniem jest usypywanie kopców. Marchew, seler oraz pietruszkę wkopuje się w głębokie wąskie rowy (szerokość 50 cm, głębokość 60 cm), natomiast kapustę i buraki w płytsze (20 cm). Zsypane do rowów warzywa przysypuje się cienką warstwa piasku, a z wierzchu ziemią, po czym całość trzeba uklepać. W trakcie przymrozków tworzy się kilka następnych warstw albo okrywa kopiec agrotkaniną.
- W gruncie – odporne na mróz rośliny można zostawić na zimę w gruncie. Jednak pozostawiając je, nie dajemy glebie czasu na odpoczynek i regenerację po sezonie uprawowym. Kiedy nadchodzi zima i jeszcze przed pojawieniem się mrozów, można je zadołować. W tym celu wykopuje się rowek na głębokość 15 cm, który wcześniej wyściela się agrotkaniną. Wierzch przysypuje się ziemią z piaskiem.
- W tunelu foliowym – wymaga to przeorganizowania namiotu ogrodniczego. Wystarczy poustawiać półki i stoły, aby mieć miejsce na przechowywanie warzyw.
